Αυτοβιογραφία: Δεν μπορείς να είσαι ουδέτερος σε ένα τρένο που κινείται

Howard Zinn
Μετάφραση Νίκος Σταμπάκης

Οι εκδόσεις Αιώρα ένα χρόνο μετά τον θάνατο του Χάουαρντ Ζιν τιμούν την μνήμη του –πέθανε στις 27 Ιανουαρίου του 2010– εκδίδοντας την Αυτοβιογραφία του.
Η αυτοβιογραφία του γνωστού πλέον και στην Ελλάδα ιστορικού, συγγραφέα και ακτιβιστή καλύπτει δεκαετίες αγώνων για την ζωή, την ανθρωπότητα και την κοινωνική αλλαγή.

Το βιβλίο του, με όλα τα στοιχεία μιας εξαιρετικής προσωπικής αφήγησης εκτείνεται από τις εργατικές πολυκατοικίες του Μπρούκλιν που έζησε τα παιδικά του χρόνια, τις άθλιες πρώτες δουλειές που αναγκάστηκε να κάνει και την εμπειρία του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου στην χαρά του έρωτα, τις στέρεες φιλίες που έζησε, τα κινήματα και τις διαδηλώσεις, τις πανεπιστημιακές αίθουσες και τις δράσεις, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα την ιστορία των ανθρώπων της χώρας του και των λαών του κόσμου.
Αποπνέει την μαχητικότητα και την αισιοδοξία –το διαπιστώσαμε κι εμείς όταν τον παρακολουθήσαμε στις διαλέξεις του στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη (Μάιος 2009)– του ανθρώπου που στην ανάγνωση της Ιστορίας βρίσκει, όχι μόνο τον πόλεμο, αλλά και την αντίσταση σε αυτόν, όχι μόνο την αδικία αλλά και την εξέγερση εναντίον της, όχι μόνο τον εγωισμό αλλά και την αυτοθυσία, όχι μόνο τη σιωπή απέναντι στην τυραννία αλλά και την απείθεια, όχι μόνο την αναλγησία αλλά και τη συμπόνια. Γιατί για εκείνον, αυτό που συχνά απορρίπτεται ως ρομαντικός ιδεαλισμός, ως φρούδα ελπίδα, δικαιώνεται εφ’ όσον ωθεί σε δράση για την εκπλήρωση των επιθυμιών και για την πραγμάτωση των ιδεωδών.
Αναδεικνύει αυτό το μείγμα ακτιβισμού και διδασκαλίας, και την επιμονή του ότι η παιδεία δεν μπορεί να είναι ουδέτερη ως προς τα κρίσιμα ζητήματα του καιρού μας και ότι η μελέτη της ιστορίας, της φιλοσοφίας, της πολιτικής, των τεχνών, δεν διαχωρίζεται από την ίδια τη ζωή.
Τεκμηριώνει την πεποίθησή του ότι η κοινωνική δικαιοσύνη και η ελευθερία κατακτιούνται μέσα από τις καθημερινές επιλογές όλων μας, ότι η δύναμη των λίγων βασίζεται στην αδράνεια των πολλών και ότι μπορούμε και οφείλουμε να κάνουμε τον κόσμο καλύτερο.

Η ιστορία ενός ανθρώπου, που “έγραψε” ο ίδιος ιστορία.